Hartslagvariabiliteit (HRV) gebruiken om de fysieke fitheid te bepalen

Hartslagmeting is een van de meest populaire methoden voor belastingmeting in de sport. De (live) hartslag van spelers geeft een uitstekend overzicht van het herstel van spelers tijdens trainingen en/of wedstrijden. Maar hoe zit het met het herstel van spelers buiten trainingen en wedstrijden? Hoe herstelt een speler de volgende dag na de training? Is hij/zij moe of gestrest en kan dit objectief worden gemeten in plaats van met een subjectieve vragenlijst (RPE)? Door de hartslagvariabiliteit (HRV) van spelers te meten kunnen wij hierop een antwoord bieden en de capaciteiten van spelers beter in kaart brengen.

Wat is hartslagvariabilitiet precies?

Hartslagvariabiliteit (HRV) geeft de variatie van uw hartslag aan tussen opeenvolgende hartslagen. Dit geeft een bepaalde maatstaf voor de toestand van uw autonome zenuwstelsel. Het autonome zenuwstelsel regelt automatisch alle onbewuste processen in het lichaam, zoals ademhaling, spijsvertering, bloeddruk, energieproductie en beïnvloedt ook de hartslag. Een hoge hartslagvariabiliteit geeft aan dat een speler een goede stresstolerantie heeft en lichamelijk goed herstelt. Een lage hartslagvariatie kan een indicatie zijn van ziekte, stress of slecht lichamelijk herstel.

Waarom is de hartslag variabel?

Het autonome zenuwstelsel bestaat uit het sympathische zenuwstelsel en het parasympathische zenuwstelsel. In de praktijk wordt dit soms uitgelegd als het gaspedaal (sympathisch) en het rempedaal (parasympathisch) van het lichaam.

Het sympathische zenuwstelsel is het deel dat het lichaam bestuurt, zodat het voor activiteit (verhoogde hartslag, ademhaling en bloeddruk) kan zorgen en energie kan verbruiken. Het parasympathische zenuwstelsel is actief tijdens het herstel van uw lichaam. Hartslag, ademhaling en bloeddruk nemen af ​​wanneer het parasympathische zenuwstelsel actiever is.

Als de variatie in de hartslag groot is, betekent dit dat er een goede balans is tussen beide zenuwstelsels in het lichaam. Het hart reageert dan goed op prikkels. Bij lichamelijke vermoeidheid, stress of ziekte reageert het hart niet goed op prikkels, waardoor de hartslagvariabiliteit laag is.

HOE BEPAAL JE HARTSLAGVARIABILITEIT?

Hartslagvariabiliteit is de tijd tussen hartslagen. Dit wordt ook wel het R-R-interval genoemd. Als je tijdens een rustperiode normaal gesproken een hartslag van 60 slagen per minuut hebt, dan is het bijna nooit zo dat het hart precies elke seconde klopt. Dit kan een milliseconde per slag verschillen, waarbij het interval binnen deze minuut bijvoorbeeld 0,88 seconden en 1,12 seconden kan zijn. Dit kan worden gemeten met een ECG, waarbij elke hartslag het patroon van het QRS-complex laat zien (zie onderstaande figuur). De HRV wordt berekend door de wortel te nemen van het gemiddelde kwadraat van de verschillen in de R-R-intervallen. Het nummer dat hieruit voortkomt, wordt de RMSSD genoemd

WANNEER EN HOE VAAK MEET JE HRV?

De hartslagvariatie kan het beste worden gemeten vóór een training (30-15 minuten vóór een training) in liggende positie en bij het ontwaken de volgende dag. Het is belangrijk om de hartslag van de spelers gedurende minimaal 2 minuten consequent te monitoren. In de live app van JOHAN kun je dan direct een HRV-overzicht bekijken en het fysieke herstel per speler bekijken.

WAT BEÏNVLOEDT DE HARTSLAGVARIABILITEIT?

Hartslagvariabiliteit is een parameter die zeer variabel is, zowel tussen spelers als tussen verschillende dagen van de week. Voor een compleet overzicht is het daarom belangrijk om de HRV consequent over een langere periode (minimaal 4 weken) te meten. Er zijn verschillende factoren die de HRV-waarden van spelers beïnvloeden. Sommige factoren zijn beïnvloedbaar, andere zijn genetisch bepaald.

De HRV-waarden van spelers zijn afhankelijk van de volgende factoren:

Norm WAARDEN ​​HRV

Volgens een onderzoek van Elite HRV met 24.000 deelnemers viel 75% van de HRV-waarden tussen 46,3 en 72 op een schaal van 0-100. Hieronder een overzicht van de HRV-waarden van mannen en vrouwen:

Sporters hebben vaak een hogere HRV-waarde dan semi-professionele atleten. Dit komt vooral doordat atleten wekelijks worden blootgesteld aan hoge trainingsbelastingen.

Hartslagvariabiliteit in relatie tot trainingsbelasting

Je kunt de hartslagvariatie in de praktijk gebruiken om de trainingsbelasting waar nodig aan te passen. In een onderzoek van Sean Williams werd de hartslagvariabiliteit gemeten in combinatie met de A/C Ratio. Hieruit bleek dat wanneer spelers een lage HRV hadden, het risico op blessures groter was bij een hogere A/C Ratio. Dit terwijl spelers met een gemiddelde of hoge HRV een hogere A/C Ratio aankunnen. Het is daarom belangrijk om de trainingsbelasting niet te verhogen bij spelers met een lage HRV.

Daarnaast kunt u de HRV ook gebruiken om eventuele ziektes op te sporen. Naarmate de trainingsbelasting toeneemt, nemen ook de herstelbehoeften van het lichaam toe, vooral de behoefte aan slaap en goede voeding. Wanneer de trainingsbelasting en de herstelvereisten niet in evenwicht zijn, worden ontstekingen in het lichaam chronisch. Dit belast het immuunsysteem en probeert te veel delen van het lichaam tegelijk te repareren en maakt het lichaam minder immuun voor virussen en bacteriën. Bij spelers met een lage HRV zijn het sympathische zenuwstelsel en het parasympathische zenuwstelsel niet in balans en daardoor gevoeliger voor virussen en bacteriën.

JOHAN ADVIES

De hartslagvariabiliteit geeft een goed objectief beeld van de fysieke fitheid van spelers. Het meten van HRV is dus belangrijk om te zien of spelers klaar zijn voor de geplande training (en bijbehorende belasting) en om inzicht te krijgen in het herstel na trainingen en wedstrijden. Om dit te meten dient men iedere dag 30-15 minuten voor de training een meting (liggend) van minimaal 2 minuten te doen en de volgende ochtend ook een meting van 2 minuten (liggend). Normaal gesproken wordt dit gemonitord met behulp van vragenlijsten (RPE), maar dit is slechts subjectief. De HRV-meting is een objectieve manier om het herstelvermogen te meten en de vragenlijsten vormen hierop een uitstekende aanvulling.

REFERENTIES:

https://elitehrv.com/normal-heart-rate-variability-age-gender

Sean Williams,(1),✉* Thomas Booton,(1),* Matthew Watson,(1),* Daniel Rowland,(1),* and Marco Altini (2), (2017) Heart Rate Variability is a Moderating Factor in the Workload-Injury Relationship of Competitive CrossFit™ Athletes

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5721172/

https://www.trainingpeaks.com/blog/how-to-use-hrv-to-predict-illness/